Choć stres szkolny był udziałem uczniów niemal od zawsze, to obecnie można powiedzieć, że osiąga swoje apogeum. Aż do tego stopnia, że bywa przyczyną nowego zjawiska, znanego do niedawna jedynie osobom dorosłym, czyli wypalenia uczniowskiego.
Jeśli sam doświadczasz skutków stresu szkolnego lub cierpi z tego powodu ktoś z twoich bliskich, nie lekceważ tego. Sprawdź, jakie objawy mogą wskazywać na ten rodzaj stresu i jak sobie z nim radzić, by przestał destrukcyjnie wpływać na twoje życie.
Czym jest stres szkolny i jak go rozpoznać?
Stres to reakcja twojego organizmu na oddziaływanie tak zwanych stresorów. To nic innego, jak czynniki, które uruchamiają w twoim ciele odpowiednie procesy, by chronić cię przed zagrożeniem. To zaś może być zewnętrzne lub wewnętrzne, związane z twoim myśleniem, przekonaniami, czy emocjami. Stres sam w sobie jest bardzo istotny z punktu widzenia bezpieczeństwa. Może też działać motywująco i pomagać w radzeniu sobie z wyzwaniami, które cię czekają.
Problem pojawia się wówczas, gdy żyjesz w stresie każdego dnia i twój organizm przez większość czasu jest w stanie pełnej gotowość. Tak, jakbyś cały czas był w niebezpieczeństwie.
Przeczytaj także: Jak radzić sobie ze stresem w codziennym życiu?
Tak właśnie czuje się coraz więcej uczniów, którzy stresują się na samą myśl o pójściu do szkoły, a potem jest już tylko gorzej. W stresie uczestniczą w lekcjach, stresują się w trakcie przerw, by kontynuować ten stan w drodze powrotnej do domu i przy odrabianiu lekcji.
Możliwe przyczyny stresu szkolnego
W przypadku dzieci stresorem może być:
- zbyt duża presja dotycząca wyników w nauce,
- zbyt wymagający nauczyciel,
- brak akceptacji ze strony rówieśników,
- hejt,
- dręczenie psychiczne i fizyczne,
- brak zrozumienia ze strony nauczycieli,
- porównywanie się z innymi,
- niski status społeczny i poczucie bycia gorszym,
- zbyt duża ilość zajęć dodatkowych,
- lęk przed ujawnieniem orientacji seksualnej.
Te i inne czynniki mogą coraz bardziej zwiększać stres szkolny i prowadzić do wypalenia uczniowskiego.
Jak rozpoznać stres szkolny?
W zależności od wieku dziecka stres szkolny może objawiać się na wiele sposobów.
Do jego najczęstszych objawów należy między innymi:
- lęk przed chodzeniem do szkoły i szukanie sposobów, by tego nie robić,
- problemy żołądkowe,
- przyspieszone bicie serca,
- drżenie rąk,
- bóle głowy,
- suchość w ustach,
- biegunki,
- częste infekcje wynikające z obniżonej odporności,
- spadek koncentracji,
- zaniedbywanie prac domowych,
- apatia,
- drażliwość.
- tiki nerwowe.
Zdarza się, że do stresorów szkolnych dochodzą problemy w domu. To może być alkoholizm rodziców, przemoc fizyczna lub psychiczna, brak zainteresowania czy rozpad rodziny.
Jak sobie poradzić ze stresem szkolnym?
Stres szkolny coraz częściej dotyczy najmłodszych uczniów, którzy pozostawieni bez pomocy, wchodzą w takim stanie w okres dojrzewania. Oznacza to, że nie można czekać, aż stresory same znikną i sytuacja się uspokoi. Tym bardziej że okres szkolny to nie kilka miesięcy, a kilkanaście lat.
Dlatego tak ważne jest, by nauczyć młodych ludzi, jak radzić sobie w sytuacjach stresowych, które do tej pory ograniczały ich naturalne zdolności i doprowadzały do wielu problemów zdrowotnych.
Techniki i praktyki relaksacyjne
W przypadku stresu szkolnego warto korzystać jednakowo z technik relaksacyjnych, które możesz stosować głównie w domu oraz tych, które przydają się w sytuacjach stresowych. Tych drugich bowiem nie brakuje w życiu żadnego ucznia, dlatego powinieneś wiedzieć, co robić, gdy stres zawładnie twoim ciałem i umysłem.
To mogą być zarówno specjalne techniki oddechowe i praca z ciałem, jak i medytacja, czy wizualizacja. Warto też sprawdzić, jaki wpływ na twoje odstresowanie ma joga, słuchanie wyciszającej muzyki, otaczanie się uspokajającymi kolorami, czy wypełnianie przestrzeni specjalnymi olejkami eterycznymi o działaniu uspokajającym.
Praca z emocjami
Już sama świadomość konkretnych stresorów oraz tego, co sprawia, że już na samą myśl o nich uruchamiają się reakcje stresowe, może w pewnym stopniu pomóc. Dlatego warto zrobić listę sytuacji, miejsc, osób, zdarzeń, stron internetowych i okoliczności, które cię stresują. Następnie nadaj im wartość od 1 (najmniejszy stres) do 10 (największy stres) i uporządkuj je wg tej skali. Potem, zaczynając od pozycji na poziomie 1, sprawdź, co konkretnie cię stresuje i jak możesz, choć w pewnym stopniu jeszcze bardziej zmniejszyć wpływ tego stresora na twoje myśli, uczucia i zachowanie. Rozbierz go na części pierwsze, doprowadź do absurdu jego wpływ na twoje życie i zapisz, jaką jedną rzecz możesz zrobić, by następnym razem zneutralizować jego działanie.
Wsparcie psychologiczne
Niestety, stres szkolny bywa tak silny i blokujący, że samemu możesz sobie nie poradzić. Z pomocą w takiej sytuacji może przyjść psycholog lub psychoterapeuta. Już sama rozmowa z kimś, kto wie, czym jest stres szkolny i jak sobie z nim radzić, sprawi, że poczujesz się spokojniej i bezpieczniej. Możesz przy tym liczyć na pełną dyskrecję i zrozumienie, co pomoże ci się otworzyć i lepiej wykorzystać czas rozmowy. Jeśli uznasz, że to nie dla ciebie, zawsze możesz zrezygnować po pierwszym spotkaniu. Na pewno jednak warto dać sobie tę szansę na spokojniejsze życie i odblokowanie całego potencjału, który blokowany jest przez otaczające cię stresory.
