Napady objadania się, jadłowstręt, skrajne ograniczanie spożywanych kalorii, czy wywoływanie wymiotów po posiłku, to jedne z częstszych objawów, które wskazują na zaburzenia odżywiania młodzieży. Skrzętnie ukrywane zwykle są trudne do wykrycia przez rodziców, co prowadzi do stopniowego pogłębienia problemu. Dlatego tak ważna jest podstawowa wiedza na ten temat i jak najwcześniejsze reagowanie.
Na jakie zaburzenia odżywiania cierpią młodzi ludzie w okresie dojrzewania i jak można skutecznie im pomóc?
Rodzaje zaburzeń odżywiania młodzieży
Zaburzenia odżywiania należą do poważnych zaburzeń psychicznych, które bardzo źle wpływają zarówno na zdrowie psychiczne i fizyczne, jak i pogarszają jakość życia młodych ludzi.
Często diagnozowane zaburzenia odżywiania młodzieży, to:
Anoreksja nervosa
To obsesyjny lęk przed przybieraniem na wadze i zaburzone postrzeganie swojego ciała skutkuje coraz większym ograniczaniem spożywanego jedzenia oraz liczeniem kalorii i redukowaniem ich w przygotowanych posiłkach.
Bulimia nervosa
Zaburzenie to w przeciwieństwie do anoreksji charakteryzuje się spożywaniem dużych porcji jedzenia, co nierzadko przybiera postać obżarstwa. Niestety osoby chore dręczone wyrzutami bardzo szybko prowokują wymioty, by niemal od razu pozbyć się zawartości żołądka, zanim ta zostanie strawiona. By upewnić się, że nie przybiorą na wadze, wspomagają się środkami przeczyszczającymi. Trzecim obsesyjnym działaniem osób chorych na bulimię, są wycieńczające i bardzo częste treningi, które mają na celu spalenie tkanki tłuszczowej i utratę kalorii.
Zaburzenie kompulsywnego jedzenia (BED)
To jeden ze sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami i uczuciami, który przyjmuje postać napadów objadania się. Jednak w następstwie tego młody człowiek nie prowokuje wymiotów ani nie próbuje spalić spożytych kalorii. Dlatego nierzadko zaburzenie to prowadzi do nadwagi i otyłości. Epizodom objadania się towarzyszą wyrzuty sumienia, obwinianie siebie za brak silnej woli i wstyd.
Ortoreksja, czyli obsesyjne jedzenie zdrowej żywności
W odpowiedzi na trendy bycia fit, młodzi ludzie zmieniają nawyki żywieniowe, stopniowo eliminując z posiłków produkty uznawane powszechnie za niezdrowe. Początkowo wydaje się to czymś pozytywnym, gdy rezygnują ze słodkich przekąsek, słodzonych napojów, tłustych sosów, czy smażonego mięsa. Oprócz tego czytają etykiety na produktach i kupują tylko te, które są zdrowe, stawiając na żywność ekologiczną i bio.
Z czasem jednak lista niezdrowych produktów staje się tak obszerna, że osoba z ortoreksją je coraz mniejsze i uboższe w wartości odżywcze produkty. To prowadzi do niedożywienia i niedoborów witaminowych, co odbija się na zdrowiu, a w skrajnych przypadkach stanowi zagrożenie dla życia
Zaburzenia odżywiania młodzieży — skuteczne sposoby pomocy
W celu dokładnego zdiagnozowania konkretnego zaburzenia odżywiania młodzieży, niezbędna jest konsultacja z kilkoma lekarzami. Wynika to z faktu, iż tego rodzaju problem zdrowotny dotyczy zarówno ciała, jak i umysłu. Potrzebna jest więc zarówno ocena fizyczna, jak i psychologiczna. Dopiero na tej podstawie lekarz może opracować najlepszą formę terapii i tym samym podjąć konkretne kroki w celu przywrócenia równowagi w organizmie i prawidłowych nawyków żywieniowych. Leczenie zwykle obejmuje psychoterapię, wsparcie dietetyczne i edukację żywieniową, a niekiedy farmakoterapię (w przypadku współistnienia innych zaburzeń psychicznych, które tego wymagają).
Rola psychoterapii w leczeniu zaburzeń odżywiania u młodzieży
Przełomowych krokiem w leczeniu zaburzeń odżywiania jest przekonanie młodego człowieka do przyjęcia pomocy w formie psychoterapii. Tylko dobrowolny udział w terapii daje szansę na powrót do równowagi i zdrowia psychicznego.
Jedną z najskuteczniejszych form leczenia zaburzeń odżywiania jest terapia poznawczo-behawioralna. Skupiona jest ona na zmianie zarówno myśli i przekonań dotyczących jedzenia i ciała, jak i zachowań, które są z tym związane. To również pomoc w radzeniu sobie z trudnymi emocjami i nauka zachowań, które zastąpią dotychczasowe praktyki żywieniowe.
W trakcie spotkań młody człowiek odkrywa przyczyny swojego zaburzenia, zaczyna rozumieć, co kontrolowało dotychczasowe jego życie i wpływała na decyzje związane z jedzeniem oraz uczy się zmieniać swoje myśli i przekonania na swój temat.
Wsparcie społeczne
Oprócz psychoterapii zaburzenia odżywiania młodzieży wymagają też innych form pomocy, które stanowią ważne uzupełnienie. Mowa tu o wsparciu najbliższych, czyli rodziny, przyjaciół, znajomych czy współpracowników. Bardzo pomocne są też grupy wsparcia, gdzie młody człowiek poczuje się rozumiany, akceptowany i tym samym zacznie uwalniać się od poczucia winy oraz wstydu. Ulgę przynosi też dzielenie się swoimi doświadczeniami związanymi z zaburzeniem odżywiania i korzystanie z przeżyć, które stały się udziałem innych.
Wsparcie społecznie pomaga też młodzieży z zaburzeniami uświadomić sobie, że nie jest w tym sama i że z podobnym problem zmaga się wielu jej rówieśników.
